بانک اطلاعاتی یا همان پایگاه داده که به آن دیتابیس هم می‌گویند، مجموعه‌ای از اطلاعات سازمان‌دهی شده است که می‌توان به راحتی به آن‌ها دسترسی داشت و آن‌ها را مدیریت و به‌روزرسانی کرد
بانک اطلاعاتی یا همان پایگاه داده که به آن دیتابیس هم می‌گویند، مجموعه‌ای از اطلاعات سازمان‌دهی شده است که می‌توان به راحتی به آن‌ها دسترسی داشت و آن‌ها را مدیریت و به‌روزرسانی کرد. به بیان ساده، می‌توان گفت که بانک اطلاعاتی محلی برای ذخیره‌سازی اطلاعات یا همان داده‌ها به حساب می‌آید. بانک‌های اطلاعاتی کامپیوتری معمولاً حاوی انباشتی از رکوردهای «داده» (Data) هستند. برای مثال، این رکوردهای داده می‌توانند حاوی اطلاعاتی راجع به تراکنش‌های مالی یا تعاملات مربوط به مشتریان باشند. داده یا همان دیتا مفهومی اساسی در بانک اطلاعاتی به شمار می‌رود. بنابراین، برای درک بهتر مفهوم پایگاه داده و پیش از پاسخ به این سوال که بانک اطلاعاتی چیست ، باید ابتدا به این سوال پاسخ داده شود که داده چیست
داده چیست ؟
به بیان ساده، داده می‌تواند حقایقی (اطلاعاتی) مربوط به هر شی یا موجودیت مورد نظر باشد. داده به جمع‌آوری یک واحد اطلاعاتی متمایز گفته می‌شود. داده به شکل‌های مختلفی در قالب متن، عدد، رسانه و بسیاری از موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به لحاظ محاسباتی، دیتا یا همان داده اساساً اطلاعاتی است که می‌تواند برای انتقال و پردازش بهینه به یک قالب مشخص ترجمه شود. برای مثال، نام، سن، قد، وزن و سایر موارد، هر یک داده‌هایی مربوط به یک فرد هستند. یک تصویر، فایل PDF و مواردی از این دست هم می‌تواند به عنوان داده در نظر گرفته شود.
برخی اصطلاحات مهم در خصوص داده‌ها — متعلقات ساختاردهی داده در بانک اطلاعاتی
تعدادی اصطلاح مهم و کلیدی وجود دارند که می‌توانند به درک بهتر مفهوم داده و ارتباط آن با بانک اطلاعاتی ، مفید واقع شوند. این اصطلاحات در واقع متعلقاتی برای طبقه‌بندی و ساختاردهی داده‌ها در بانک اطلاعاتی به حساب می‌آیند. در ادامه، هر یک از این اصطلاحات به اختصار تعریف شده‌اند:
- فیلد (Field): در یک بانک اطلاعاتی، «فیلد» حاوی جزئی‌ترین اطلاعات (داده‌ها) درباره رویدادها، افراد، اشیا و تراکنش‌ها است.
- رکورد (Record): یک رکورد مجموعه‌ای از فیلدهای مرتبط به حساب می‌آید.
- جدول (Table): جدول مجموعه‌ای از رکوردها به شمار می‌رود که دارای یک نام مشخص است.
- بانک اطلاعاتی (Database | پایگاه داده): مجموعه‌ای از جدول‌های مرتبط محسوب می‌شود.
از فهرست فوق می‌توان دریافت که داده اساسی‌ترین و کوچک‌ترین عنصر در یک بانک اطلاعاتی به حساب می‌آید که می‌توان آن را با استفاده از متعلقاتی مثل فیلد، رکورد و جدول در بانک اطلاعاتی سازمان‌دهی کرد. در چنین مضمونی، به محتوای یک فیلد، داده گفته می‌شود. اکنون می‌توان بر اساس درک مفهوم داده و آشنایی با اصطلاحات مربوط به آن، شرح دقیق‌تری برای بانک اطلاعاتی ارائه داد.
به مجموعه‌ای ساختاریافته (سیستماتیک) از داده‌ها، بانک اطلاعاتی یا همان پایگاه داده (دیتابیس) گفته می‌شود. بانک‌های اطلاعاتی از امکان ذخیره‌سازی الکترونیکی و کار با داده‌ها پشتیبانی می‌کنند. بانک اطلاعاتی مدیریت داده‌ها را ساده‌سازی می‌کند. برای درک بهتر اینکه مفهوم بانک اطلاعاتی چیست ، در ادامه چند مثال در دنیای واقعی بیان شده است.
پایگاه داده بیش‌ترین شباهت را به یک کتابخانه دارد. کتابخانه شامل مجموعه‌ای عظیم از کتاب‌ها با موضوعات مختلف است. کتابخانه همان بانک اطلاعاتی و کتاب‌ها داده‌های آن هستند. مثال‌های ارائه شده در این بخش مقدماتی از آموزش بانک اطلاعاتی در ادامه فهرست شده‌اند:
به عنوان مثال، یک «سامانه آنلاین راهنمای شماره تلفن»، از بانک اطلاعاتی برای ذخیره‌سازی داده‌های افراد، شماره‌های تلفن و دیگر جزئیات مخاطبین استفاده می‌کند.
همچنین برای مثال، شرکت برق یک یا چند بانک اطلاعاتی را برای مدیریت صورتحساب‌ها، مسائل مربوط به مشتریان، رفع داده‌های اشتباه و سایر موارد به کار می‌گیرد.
علاوه بر این، می‌توان شرکت فیسبوک را هم به عنوان نمونه نام برد. فیسبوک نیاز دارد تا اطلاعاتی مربوط به موارد زیر را ذخیره کند و تغییر یا نمایش دهد:
- اعضای فیسبوک
- فهرست دوستان هر عضو
- فعالیت‌های اعضا
- پیام‌ها
- تبلیغات
- و سایر موارد
در این بخش از مقاله «بانک اطلاعاتی چیست» ضمن ارائه فهرستی از حقایق مهم درباره بانک‌های اطلاعاتی، به نوعی تاریخچه کوتاه و مختصر بانک‌های اطلاعاتی نیز شرح داده شده است.
بانک‌های اطلاعاتی از زمان شکل‌گیری در اوایل دهه ۱۳۴۰ (۱۹۶۰ میلادی) به میزان قابل توجهی متحول شده‌اند.
برخی از بانک‌های اطلاعاتی مبتنی بر ردیابی، نظیر پایگاه داده سلسله مراتبی و بانک اطلاعاتی شبکه‌ای، سیستم‌های اولیه‌ای بودند که برای ذخیره‌سازی و کار با داده‌ها به کار گرفته شدند.
در اوایل دهه ۱۳۶۰ (۱۹۸۰ میلادی) بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای (Relational Databases) بسیار رواج پیدا کردند. این روند بعدها در خصوص پایگاه داده‌های شی‌گرا نیز ادامه پیدا کرد.
اخیراً، بانک‌های اطلاعاتی یا همان پایگاه داده‌های «NoSQL» با هدف پاسخ به رشد اینترنت، نیاز به سرعت بالاتر و پردازش داده‌های بدون ساختار پدید آمده‌اند.
امروزه با پیدایش بانک‌های اطلاعاتی ابری و پایگاه داده‌های خودران، در خصوص نحوه جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، مدیریت و مصرف داده‌ها تحولاتی به وجود آمده است.
یکی دیگر از سوالات مهم پیرامون بانک اطلاعاتی این است که یک پایگاه داده از چه اجزایی تشکیل شده است؟ بنابراین، در این بخش از پرداختن به سوال بانک اطلاعاتی چیست ، پنج جز اساسی یک بانک اطلاعاتی معرفی و شرح داده شده است.
- سخت افزار
سخت‌افزار به دستگاه‌های فیزیکی و الکترونیکی مثل کامپیوترها و هارد دیسک‌ها گفته می‌شود که در ایجاد یک بانک اطلاعاتی و نگهداری از آن نقش دارند.
- نرم‌افزار
نرم‌افزار به مجموعه‌ای از برنامه‌ها گفته می‌شود که برای مدیریت و کنترل بانک اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و نرم‌افزار پایگاه داده، سیستم عامل، نرم‌افزار مربوط به شبکه (برای به اشتراک‌گذاری داده‌ها با سایر کاربران) و همچنین اپلیکیشنی را شامل می‌شود که برای دسترسی به داده‌ها به کار گرفته می‌شود.
- داده‌ها
همان‌طور که پیش‌تر هم بیان شد، داده‌ها حقایق و اطلاعات خامی هستند که باید سازمان‌دهی و پردازش شوند تا بتوان ساختار و نظم موجود در آن‌ها را کشف کرد. بانک‌های اطلاعاتی برای یکپارچه‌سازی، مستندسازی، کنترل و هماهنگ‌سازی استفاده از داده‌ها در یک سازمان به کار گرفته می‌شوند.
- دستورالعمل‌ها
دستورالعمل‌ها یا پروسیجرها (Procedures) به دستوراتی گفته می‌شود که در یک سیستم مدیریت پایگاه داده برای اهداف زیر به کار گرفته می‌شوند:
- راه‌اندازی و نصب
- ورود به حساب کاربری و خروج از آن
- مدیریت عملیات روزمره
- پشتیبان‌گیری از داده‌ها
- ایجاد و تولید گزارش‌های مختلف
زبان دسترسی به پایگاه داده (Database Access Language) زبانی است که برای کدنویسی دستورات لازم برای دسترسی، به‌روزرسانی و حذف داده‌های ذخیره شده در یک پایگاه داده به کار گرفته می‌شود. کاربران می‌توانند دستورات را پیش از ارسال به بانک اطلاعاتی با استفاده از یک زبان دسترسی به پایگاه داده کدنویسی کنند. با استفاده از چنین زبانی، کاربران می‌توانند یک پایگاه داده جدید ایجاد کنند، جدول بسازند، داده‌ها را وارد یا آن‌ها را حذف کنند.
فناوری بانک اطلاعاتی در طول سال‌ها، بسیار دستخوش تحول شده است. اصطلاحاتی از قبیل رابطه‌ای (Relational)، سلسله مراتبی (Hierachical) و سایر موارد در خصوص بانک‌های اطلاعاتی به کار برده می‌شوند که ممکن است گیج کننده و گُنگ به نظر برسند. اما، ذخیره‌سازی و سازمان‌دهی داده‌ها لزوماً یک مضمون پیچیده نیست. با این هدف که افراد بتوانند پایگاه داده ایده‌آلی را برای اهداف خود انتخاب کنند، در این بخش از آموزش بانک اطلاعاتی در مقاله «بانک اطلاعاتی چیست»، انواع بانک اطلاعاتی معرفی و شرح داده شده‌اند. انواع بانک اطلاعاتی را می‌توان در یازده نوع مختلف دسته‌بندی کرد که در ادامه فهرست و سپس منحصراً به هر یک از آن‌ها پرداخته شده است:
رابطه‌ای (Relational)
NoSQL
ابری (Cloud)
ستونی (Columnar)
ستون گسترده (Wide Column)
شی‌گرا (Object-Oriented)
کلید-مقدار (Key-Value)
سلسله مراتبی (Hierarchical)
سند-گرا (Document)
گراف (Graph)
سری زمانی (Time Series)
بانک اطلاعات تجاري شهر تهران در قالب پايگاه اينترنتي تهران جو در سال 96 آغاز به کار کرد ، هدف از ايجاد اين پايگاه ، دسترسي بازديد کنندگان به يک بانک جامع اطلاعاتي از آگهي هاي در شهر تهران مي باشد .
استقبال شما از نخستين بانک اطلاعات تجاري شهر تهران ، ما را بر آن داشت که در دو فاز مجزا در سالهاي 96 و 97 ، سايت تهران جو را توسعه دهد و امکانات متنوعي جهت بهينه شدن نتايج جستجو ، افزايش رکوردهاي بانک اطلاعاتي و طراحي ظاهر کاربر پسند به اين پايگاه اضافه نمايد .
امکان جستجو در محدوده ي خاص ، جستجو بر حسب نوع فعاليت و يا نام آگهي و نمايش نتايج به صورت تصويري و متني با اطلاعات کامل در بين هزاران رکورد اطلاعاتي از مزاياي اصلي سايت تهران جو مي باشد